plagen in de biologische tuin

Slakken

Slakken vormen een belangrijke schakel in het ecosysteem. Zij ruimen organisch materiaal op dat als compost weer wordt opgenomen in de biokringloop. Helaas beperken ze zich niet tot het opnemen en verteren van afval. Bij cultuurgewassen kunnen een overmaat aan slakken, tot veel vraatschade leiden. Een tuin zonder slakken is een ongezonde tuin. Een tuin met te veel slakken geeft weinig plezier in het tuinieren. Het aantrekken van de natuurlijke vijanden van de slak kan helpen het probleem beheersbaar te maken. Padden vogels en egels zijn geweldige slakkeneters. Door voorzieningen in de tuin aan te brengen, waardoor deze natuurlijke vijanden zich in de tuin thuisvoelen, kunnen grote hoeveelheden slakken worden opgeruimd.

Er is op de biotuin een aantal percelen waar veel last is van slakken. Hieronder wat mogelijkheden om het probleem te lijf te gaan.

Vergiften

Er zijn een aantal slakken middelen in de handel. Producten op basis van metaldehyde zijn pure vergiften. Slakken sterven hier snel aan, maar de dode slakken vormen ook een grote bedreiging voor vogels en zoogdieren bv egels. Deze producten horen dan ook niet thuis in de Biotuin. Er wordt druk gewerkt aan wetgeving die deze producten verbiedt. Ook voor kleine kinderen die van de korrels eten vormen ze een groot gevaar.

Slakken gaan na een buitje of het invallen van de schemering op zoek naar voedsel. Op die momenten komen ze uit hun schuilplaatsen tevoorschijn. Dit zijn de momenten om ze te vangen. Bij een gunstige temperatuur en vochtigheid kunnen grote hoeveelheden worden verzameld. Veel van de gevangen slakken belanden vervolgens in de kippenmagen. Het helpt ook om stukken karton in de looppaden te leggen. Als het licht wordt 's morgens gaan de slakken weer op zoek naar een schuilplek en kruipen dan onder het karton. 

Verantwoorde beschermingsmiddelen

Alternatieve beschermingsmiddelen zijn producten op basis van ijzer3fosfaat bv Escargo van Ecostyle. Dit product veroorzaakt verlamming van de kropklier en de slak gaat hieraan dood. Dode slakken vormen geen enkel gevaar voor andere dieren. Producten op basis van ijzer3fosfaat zijn volledig afbreekbaar. De effectiviteit is echter minder dan de giftige producten. De slakken worden er minder door aangetrokken. Ze moeten er als het ware tegen aanlopen. Het beste is dan ook om een cirkel te strooien rondom de kwetsbare planten.

Scherp zand

Slakken houden niet van een droge scherpe bodem. Het strooien van scherp zand rondom de plant biedt een zekere bescherming. De werking hiervan wordt echter verminderd bij nat weer.

Koffiedik

Slakken houden niet van koffiedik. Zij zullen planten mijden waar koffiedik in een circel omheen is gestrooid. In een normaal huishouden wordt er te weinig koffiedik gegeneerd om effectief te kunnen worden ingezet om slakken te weren. In de biotuin gebruiken we koffiedik dat door het restaurant Tante Sjaar voor ons wordt bewaard. Veel wordt gebruikt in de wormenfarm en voor het beschermen van pootgoed.

Water

Slakken houden van een natte bodem. Hier kunnen ze zich betrekkelijk snel voortbewegen. Droge korrelige aarde houden ze niet van. Het is dan ook beter bij het water geven dit met een gieter te doen aan de voet van de plant i.p.v. de hele tuin te sproeien.

Slakkenborstels

Recent is er een product in de handel dat rondom de plant een barrière vormt. Het bestaat uit ijzerdraad omwikkeld met stekelig materiaal. Slakken zullen hier niet snel langs komen. Ik heb een streng besteld om dit uit te proberen. http://www.nuyenstuinengroenshop.nl/webshop/slakkenborstel-100-cm-5-stuks

Bier

Het lokken en verdrinken van slakken in bier is heel effectief. In een nacht kan men wel 50 slakken vangen in een aantal strategisch geplaatste kommetjes met bier. Slakken zijn niet kieskeurig. Bier van 50 cent per halve liter of bier over de datum is net zo effectief. Het lekkere bier zou ik voor me zelf houden. Bier heeft een grote aantrekkingskracht door de geur. Slakken komen hier in groten getale op af. Ook die bij de buren wonen. Het gebruik van bier staat echter op gespannen voet met het concept "biologisch tuinieren". Hoe vervelend de slakken ook zijn, ze nemen wel een belangrijke plaats in in het eosysteem van de tuin.

Nematoden

Een echte biologische bestrijding is met behulp van een ander organisme dat de slak binnendringt en hem ziek maakt. Nematoden zijn kleine aaltjes van 0,1 mm lang die met het blote oog niet waarneembaar zijn. Zij gaan in de grond zelf op zoek naar de slakken, dringen deze binnen. Kort na aantasting stopt de slak met vreten. Een nadeel zijn de kosten. Een pakket voor 100 m2 kost rond de vijftig euro. Het heeft weinig zin om voor je perceel nematoden in te zetten als de buren dit niet doen.

Emelten

Emelten zijn de larven van de langpootmug en voeden zich met de onderste stengeldelen van planten. Vooral bij planten die net zijn gepoot kunnen emelten er voor zorgen dat de groei geheel stilvalt. Het is vaak te zien aan een plant als er net boven de wortels wordt gevreten. De bladeren gaan in de loop van de dag hangen. Na een watergift komt de plant weer een beetje bij. Jonge planten kunnen omvallen, omdat de hele stengelbasis is weggevreten. Evenals slakken verzamelen emelten zich onder karton en kunnen op die manier worden weggevangen. 

Wanneer men een bed in gebruik neemt bv voor het poten of zaaien van nieuwe gewassen kan men de bovenlaag van de grond controleren op aanwezigheid van emelten. Dit geldt trouwens ook voor andere wortelvretende insecten zoals engelingen en koperwormen.

Ook zijn er biologische bestrijdingsmiddelen in de handel (nematoden). Deze parasieten dringen de emelt binnen en deze zal doodgaan.